Fotka. O zdjęciach i mediach społecznościowych

W Fotce młody badacz społeczeństwa, Nathan Jurgenson, stawia pytanie o to, jak rozumieć fotografię w epoce mediów społecznościowych i zalewających nas zewsząd nowych obrazów: niekończących się selfie, postarzanych widoków, zdjęć jedzenia i znikających w sieci fotek. I odpowiada na nie w nieoczywisty sposób: zamiast potępiać strumień fotek jako nieprawdziwą i nieartystyczną fotografię, autor proponuje ich pogłębione rozumienie – jako to, przez co widzimy otaczającą nas rzeczywistość i jako sposób porozumiewania się z innymi. Obiektyw aparatu fotograficznego, który nosimy ze sobą w kieszeni, zmienił spojrzenie na nas samych i świat, w którym żyjemy – fotka to nieustanna komunikacja, a świat istnieje tylko o tyle, o ile jest komunikowany.  

Fotografię społecznościową rozumiem nie tyle jako stadium w rozwoju fotografii albo jako awans amatorskich zdjęć błyskawicznych w hierarchii fotograficznej, ile jako przemianę o większym zasięgu – dotyczącą wyrażania siebie, pamięci i tego, co społeczne. Przeciwstawiam się zatem tendencji panującej wśród krytyków do przyglądania się najpierw gadżetom – do rozpoczynania od rzeczy, w najbardziej dosłownym sensie. Dyskusje o zdjęciach społecznościowych rzadko wykraczają poza obszar urządzeń i platform, szczegółów technicznych – tego, której firmie się udaje, która ponosi porażkę, kto inwestuje i kto kogo kupuje. Tymczasem myślenie o fotografii społecznościowej po prostu jako fotografii wykonywanej urządzeniami przenośnymi, albo fotografii w mediach społecznościowych, jest myśleniem zbyt prostym, dosłownym i technocentrycznym. W zamian proponuję rozumienie fotografii społecznościowej jako praktyki kulturowej, zwłaszcza sposobu widzenia, mówienia i uczenia się. 

fragment książki

Nathan Jurgenson jest teoretykiem mediów społecznościowych, redaktorem naczelnym magazynu „Real Life”, byłym redaktorem „New Inquiry”. W swoich tekstach publikowanych w pismach akademickich i popularnych magazynach rozwija pojęcie „cyfrowego dualizmu”, za pomocą którego krytykuje przekonanie, że Internet to cyberprzestrzeń odseparowana od prawdziwej rzeczywistości. Cyfrowość jest dla Jurgensona raczej czymś ucieleśnionym, materialnym i realnym.

Tak jak O fotografii Susan Sontag, na którą świadomie jest odpowiedzią, Fotka jest zwięzła, mało w niej czułości i brak obrazów. Bo jeśli przeciętne zdjęcie jest coraz bardziej głupie, fotografia tym bardziej się liczy; społeczna fotografia, jak ujmuje to Jurgenson, doprowadziła do „fuzji mediów i ciał”, która sprawia, że każdy, kto chadza do galerii sztuki, to cyborg.

— Jason Farago, „New York Times” („Top Art Books of 2019”)

Nathan Jurgenson to Susan Sontag pokolenia selfie – donośny, klarowny i ważny nowy głos w krytyce kultury. W Fotce przedstawia przełomową analizę tego, jak fotografia zmieniła się w epoce mediów społecznościowych i jak zmienia ona nas. Każda strona tej ksążki napakowana jest wnikliwymi, inteligentnymi spostrzeżeniami. 

— Mia Fineman, kuratorka działu fotografii w Metropolitan Museum of Art, autorka Faking It: Manipulated Photography Before Photoshop

Jurgenson twierdzi, że w dzisiejszym oceanie obrazów tradycyjne sposoby, w jakie patrzyliśmy na fotografie, są przestarzałe. I proponuje nowy sposób ich rozumienia, w którym jest „mniej historii sztuki, a więcej teorii społecznej”.

— Taylor Dafoe, „artnet News”

Jurgenson to naprawdę dobry przewodnik po naszych czasach.

— „Times Literary Supplement”