Ferwor. Życie Aliny Szapocznikow

Biografika artystyczna, rozpięta między beletryzowanymi vie romancée a metodologicznie zbrojnym dyskursem akademickim, nie jest gatunkiem łatwym. Jaką metodę, pisząc o życiu Aliny Szapocznikow, obrał Marek Beylin? Prostą. Bez chronologicznych zawirowań, bez psychologicznych domniemań, bez alternatywnych spekulacji, bez ideologizacji. Za to z dobrą znajomością czasów, w których przyszło żyć artystce. I z nieskrywanym, choć trzymanym na wodzy urzeczeniem tą niezwykłą kobietą.

— Maria Poprzęcka, Życiorzeźbienie, www.dwutygodnik.com, 28 kwietnia 2015 

•

Napisać dobrą biografię to jak przygotować smakowity bigos: składniki powinny być nie tylko w najlepszym gatunku, ale też w odpowiednich proporcjach. Markowi Beylinowi ta literacko-kucharska sztuka udała się przednio. O jakość możemy być spokojni, bo Beylin idealnie panuje nad słowem. A ingrediencje? Mamy tu wszystko, czego trzeba: odpowiednio dawkowane anegdoty, ale i refleksje historiozoficzne, fragmenty listów artystki (wyśmienite), recenzji i wspomnień przyjaciół, dygresje, portrety środowiskowe itd.

— Piotr Sarzyński, Pomnik ze spiżu i puchu, „Polityka”, 27 kwietnia 2015

•

Przed tą lekturą o Szapocznikow wiedziałam równie mało co o Kobro. Znajomość polskiej rzeźby nigdy nie była moją mocną stroną. Po prawie 300 stronach książki Beylina mam w głowie klarowny obraz Szapocznikow, przy czym na szczęście nie jest to obraz składający się z klisz na temat jej wyglądu i tego, co sugeruje uśmiech na takim zdjęciu, a co zmarszczenie brwi na innym.

Co ważniejsze, Beylin wpisuje Szapocznikow w szerokie tło sztuki tamtego okresu, sprawnie niuansując płaszczyzny. Widzimy Szapocznikow jako rzeźbiarkę pośród rzeźbiarzy, artystkę nurtu socrealistycznego zmagającą się z ideologicznymi ograniczeniami, w starciu z kształtującym się rynkiem sztuki w coraz większym stopniu zależnym od prywatnych sponsorów i kolekcjonerów, wreszcie – w subtelnej grze z etykietką „sztuki kobiecej”, jaką prowadziła Szapocznikow „uwodząca społeczeństwo przyzwyczajone do dyskryminowania kobiet” (ale niestarająca się rozsadzać jego ram). Jest cała panorama twórczyń kobiecych tego okresu, malarek, rzeźbiarek, performerek, zaznaczone punkty, w których ich działania zbiegają się ze sztuką Szapocznikow i w których znacząco się różnią. Beylin jest zresztą wzorowo czujny w kwestii zdań-wytrychów, którymi opisywane są często parające się sztuką kobiety. „Drobna kobieta i dwutonowa bryła marmuru”, sztuka kobieca jako sztuka gorsza, tworzona za pomocą zmysłów, instynktu, podrzędna wobec intelektualnej twórczości mężczyzn. Takich klisz u Beylina nie znajdziemy. Brawo.

— Olga Wróbel, Kobiece biografie bez klisz, „Dziennik Opinii”, nr 175/2015 (959)