Maria Jarema. Wymyślić sztukę na nowo

Dziś wiem, że Jarema to najsilniejsza, najbardziej oryginalna postać, z jaką dotychczas się zetknęłam. Fighterka – mówi Agnieszka Dauksza, autorka rewelacyjnej biografii „Jaremianka”. Kolejna przygotowana przez nią książka to krok dalej w odkrywaniu wspaniałej awangardowej artystki, bezkompromisowej zarówno w swoim stosunku do sztuki, jak i w poglądach politycznych i społecznych.

Tom składa się z trzech komplementarnych części. Pierwszą wypełniają pisma zebrane Marii Jaremy: o malarstwie, rzeźbie i architekturze światowej, procesie twórczym, społeczeństwie, polityce, statusie artystów i sytuacji kobiet. Głos Jaremianki jest mocny, stanowczy, ciekawie odnosi się do bieżących wydarzeń, rozważa tradycję i antycypuje tendencje współczesne. Druga część tomu to reprodukcje prac Jaremy – zarówno tych wysoko cenionych, jak i dotychczas nieznanych czy niepublikowanych, pochodzących z prywatnych kolekcji. Na część trzecią składają się współczesne analizy, interpretacje i komentarze – o drodze i twórczości artystki piszą m.in. Agnieszka Dauksza, Agnieszka Rejniak-Majewska, Jerzy Kronhold i Marek Świca.

Zaangażowanie towarzyszące Jaremiance przez całe życie sprawia, że spuścizna obejmująca jej wypowiedzi jest bogata i zróżnicowana. Zawiera zarówno teksty programowe, jak i bardzo osobiste notatki, które redaktorka tomu pozyskała dzięki pracy z prywatnym archiwum artystki, zawierającym również nieznane rękopisy. Dzięki tej różnorodności otrzymujemy zniuansowany wizerunek Marii Jaremy. Z jednej strony postać radykalnej aktywistki, z drugiej prywatny portret myślącej kobiety, pełnej wahań i wątpliwości. […] Druga część tomu to zbiór esejów poświęconych sztuce Jaremy, które w sumie składają się na solidne dopełnienie wiedzy o życiu i działalności tej wybitnej, niezwykle interesującej osobowości twórczej. Publikacja wypowiedzi artystki i naukowe studia jej poświęcone należały się Jaremiance od dawna.

— z recenzji prof. dr hab. Marii Poprzęckiej

Książka wydana w koedycji wydawnictwa słowo/obraz terytoria i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, przy wsparciu finansowym Wydziału Polonistyki UJ oraz Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO, realizowanej przez Krakowskie Biuro Festiwalowe ze środków Gminy Miejskiej Kraków.