Modernizm żydowsko-polski. Henryk Streng / Marek Włodarski a historia sztuki

Znakomicie przyjęta (pierwszy nakład wyczerpany) książka – punkt wyjścia głośnej wystawy w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, poświęconej twórczości polsko-żydowskiego modernisty Henryka Strenga/Marka Włodarskiego. 

Streng/Włodarski (1898–1960), malarz aktywny w międzywojennym Lwowie i powojennej Warszawie, to przede wszystkim postać, która rozbija stare sposoby myślenia o sztuce polskiej w XX stuleciu i wspiera dekolonizowanie wiedzy o kulturze w tej części Europy. Twórca oryginalnego modernizmu i zarazem nieortodoksyjny socrealista. Artysta czerpiący z kultury polsko-żydowskiej i ocalały z Holokaustu, który pozostał przy tożsamości z czasów Zagłady. Świadek historii doświadczony dwoma totalitaryzmami, nazizmem i stalinizmem. Autora książki inspiruje do uprawiania historii sztuki w zupełnie nowy sposób. 

Piotr Słodkowski historyk sztuki, adiunkt w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Absolwent programu doktorskiego Akademii Artes Liberales. Redaktor książek Przestrzeń społeczna. Historie mówione Złotego Grona i Biennale Sztuki Nowej (2014) oraz (z Agatą Pietrasik) Czas debat. Antologia krytyki artystycznej z lat 1945–1954 (2016). Dwukrotny laureat Nagrody Stowarzyszenia Historyków Sztuki im. Szczęsnego Dettloffa (2017, 2018). Interesuje się polską i środkowoeuropejską sztuką XX wieku w perspektywie współczesnej myśli humanistycznej.

Odważna i wyrafinowana książka Piotra Słodkowskiego otwiera perspektywy na zjawiska oświetlające polską kulturę XX wieku i polską nowoczesność. […] Ukazuje dzieło Strenga/Włodarskiego i jego osobowość twórczą w perspektywie holistycznej, w wielowymiarowej całości jego wyborów artystycznych, afiliacji ideowych, biografii i dramatu tożsamości, który stał się udziałem artysty. Słodkowski oferuje nowe klucze interpretacyjne, rewiduje dotychczasowe ustalenia, znosi zastane podziały i kategorie […] Ma ponadto odwagę budować nowe pojęcia i kategorie, wypracowuje własną metodologię badawczą, inspirując się impulsami płynącymi z nowej humanistyki.

— prof. dr hab. Jacek Leociak

Trzy tematyczne człony ambitnej książki Piotra Słodkowskiego: modernizm, zaangażowanie, tożsamość, należą do najpoważniejszych problemów sztuki XX wieku. W oparciu o międzynarodową dyskusję nad pojęciem modernizmu, autor krytycznie odnosi się do „zachodniocentrycznego” paradygmatu historii sztuki XX wieku i analizując obrazy Strenga/Włodarskiego wprowadza pojęcie „modernizmu indygenizującego” i „socrealizmu utopijnego”. Lejtmotywem ważnej i poruszającej książki Słodkowskiego jest krytyczna obserwacja dyscypliny, a najpoważniejszym osiągnięciem są zarysowane przez autora alternatywy, jakie dla historii sztuki wyłaniają się z analiz oeuvre artysty.

— prof. dr hab. Maria Poprzęcka